Schriftelijke vraag aan de minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO's, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, gesteld op 1 maart 2016.
Na het gesjoemel met dieselwagens, blijken nu ook de producenten van pesticiden te sjoemelen. Uit de cijfers van het recent rapport " Pesticidesleak " van Greenpeace Nederland blijkt dat er een forse kloof is tussen de gebruikscijfers die het Centraal Bureau voor de statistiek (CBS) hanteert en de verkoopcijfers van de industrie zelf. Het gaat met name over de koepel van pesticidenfabrikanten NEFYTO.
Bij vergelijking van de verkoopcijfers met de gebruikscijfers van drie controversiële pesticiden in 2012 blijkt dat glyfosaat vijf keer zo veel is verkocht dan er volgens de CBS is gebruikt. Glyfosaat levert problemen op voor drinkwaterwinning en werd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bestempeld als " waarschijnlijk kankerverwekkend ". Het bijengif imidacloprid werd ruim twee keer zo veel verkocht als gebruikt volgens het CBS. Het grondontsmettingsmiddel metam-natrium, waarvan in 2013 nog meer dan 1 500 ton werd verkocht, wordt zelfs niet meegenomen in de CBS-gebruikscijfers.
Uw Nederlandse collega baseert zich op de cijfers van het CBS voor de beantwoording van parlementaire vragen en voor het uitstippelen van zijn beleid. U doet dat (nog) niet. Vandaar mijn vragen :
1) Hebt u kennisgenomen van het rapport van Greenpeace Nederland ? Zo ja, heeft u dezelfde studie gedaan voor België ? Is er met andere woorden ook een groot verschil tussen de officiële cijfers en de verkoopcijfers van pesticiden in België?
2) Hoe gedetailleerd zijn de cijfers waarover u kan beschikken? Hebt u zicht op import en export, federaal en in de Gewesten Hebt u zicht op de onderverdeling tussen particulier gebruik, gebruik voor landbouwdoelen en andere ? Kan u van alle soorten, producten en merken inschatten hoeveel er gebruikt wordt? Zo ja, kan u mij hiervan alle laatste cijfers bezorgen, in vergelijking met de cijfers van het CBS en de werkelijke verkoopcijfers uit Nederland?
3) Welke cijfers zal u gebruiken om uw beleid verder uit te stippelen? Zal u - in samenwerking met de deelstaten - van koers veranderen, en het Nederlandse voorbeeld volgen Of blijft u blind voor de échte verkoopcijfers?
Uit het artikel waar u naar verwijst, blijkt inderdaad dat er verschillen bestaan met de gebruiksgegevens. Deze verschillen kunnen worden verklaard aan de hand van verschillende factoren, met name de methodologie die gehanteerd wordt voor het bekomen van de cijfers. Waar de verkoopscijfers van de producenten gebaseerd zijn op concrete gegevens voor het volledige land, worden gebruikscijfers in het algemeen afgeleid uit enquêtes en andere onderzoeksmethodes. Doordat deze laatste steeds beperkt zijn tot een specifiek doelpubliek, kunnen zij een minder compleet beeld opleveren, wat kan verklaren dat de Nederlandse verbruikscijfers zo laag uitvallen. Met name wat glyfosaat betreft kan ook het niet-landbouwkundige gebruik hierdoor buiten beschouwing blijven. Dit omvat gebruik door particulieren en tuinaanleggers.
Wat de Belgische situatie betreft, valt het opvragen van de gebruikscijfers onder de bevoegdheid van de Gewesten, terwijl mijn administratie de verkoopscijfers beheert. Deze verkoopscijfers worden opgevraagd bij alle producenten en invoerders, en worden gecorrigeerd voor import en export.
In het verleden deden de Gewesten enquêtes naar het gebruik in een beperkt aantal landbouwkundige teelten. Sinds de invoering van een nieuwe Europese wetgeving, worden gegevens voor het volledige gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verzameld door de Gewesten maar enkel voor een beperkt aantal landbouwkundige teelten, overeenkomstig deze Europese wetgeving. Deze gegevens worden natuurlijk gedeeld met het federale niveau bij hun rapportering op Europees niveau.. Mijn diensten zijn nu volop bezig de gegevens van 2012 te vergelijken met de nationale verkoopscijfers. Op het eerste zicht lijkt er een zeer goede overeenkomst te bestaan voor stoffen die beperkt zijn tot gebruik in specifieke teelten. Stoffen die in veel teelten of buiten de landbouw worden gebruikt, zoals glyfosaat, vertonen daarentegen een minder goede overeenkomst, gelet op het feit dat enkel de cijfers van sommige toepassingen verzameld worden. Hierdoor dekken de gebruikscijfers van glyfosaat slechts 19 % van de verkoop af.
Wat betreft de verkoopscijfers, kan ik u melden dat de totale hoeveelheid glyfosaat die in 2012 werd verkocht ongeveer 700 ton werkzame stof bedraagt, waarvan 10 % voor particulier gebruik. Voor 2013 en 2014 liggen deze verkoopscijfers in de buurt van 600 ton.
Doordat in België, in tegenstelling tot andere Europese Lidstaten, sinds kort aparte toelatingen vereist zijn voor gewasbeschermingsmiddelen voor particulier gebruik, zal in de toekomst een heel gedetailleerd onderscheid gemaakt kunnen worden tussen de verkochte hoeveelheden voor professioneel en niet-professioneel gebruik.
Tot slot lijken mij de verkoopscijfers die door mijn administratie worden verzameld momenteel de beste indicator van het gebruik in België en heb ik geen enkel bewijs dat me laat concluderen dat de producenten van gewasbeschermingsmiddelen « sjoemelen » met hun verkoopscijfers.
Ik zal zeer veel aandacht besteden aan de opvolging van deze cijfergegevens en de grondige analyse ervan.